Ściółka w kurniku – jak troszczyć się o komfort i zdrowie drobiu?
Podłoże jest kluczowym składnikiem środowiska, które ma znaczenie dla efektywności hodowli i zapewnienia odpowiednich warunków dla ptaków. W celu utrzymania odpowiednich parametrów fizycznych podłoża, takich jak temperatura, wilgotność i pH, konieczne jest ich regularne kontrolowanie i utrzymanie w odpowiednim zakresie. Zmiany w jakości podłoża mogą negatywnie wpływać na zdrowie i wartość produkcyjną ptaków.
Podłoże jako istotny element wyposażenia kurnika, składa się z miękkich i suchych materiałów, co umożliwia stworzenie naturalnego środowiska dla ptaków przy minimalnych kosztach. Wybierając odpowiedni materiał podłoża, należy uwzględnić jego rodzaj, wartość użytkową oraz dostępność na rynku i cenę. Materiał powinien być suchy, czysty i bez zapachu oraz higroskopijny, co zależy od wielkości ziarnistości. Najlepsza jest struktura gruzełkowata, która ogranicza emisję szkodliwych gazów. Odpowiednia głębokość podłoża, na którym utrzymywane są ptaki, powinna wynosić od 5 do 7,5 cm, a materiał podłoża powinien być izolacyjny, aby zapewnić ptakom ciepło. Troska o podłoże w kurniku jest niezbędna dla zdrowia i komfortu ptaków, a także wpływa pozytywnie na efektywność hodowli. Regularne kontrolowanie i utrzymanie właściwych parametrów podłoża jest kluczowe, a wybór odpowiedniego materiału podłoża może znacznie wpłynąć na jego jakość i wartość użytkową. Troska o podłoże w kurniku jest zatem jednym z najważniejszych aspektów utrzymania zdrowia i komfortu drobiu.
Słoma, trociny, torf, wióry drzewne – każdy hodowca drobiu wie, że wybór materiału podłoża ma ogromne znaczenie dla zdrowia i komfortu jego zwierząt. Dlatego warto znać wady i zalety poszczególnych rozwiązań.
Najczęściej stosowanym podłożem jest słoma zbożowa, a w szczególności pszeniczna. Jest to materiał o dobrej wodochłonności, a jednocześnie świetnie izolujący, co zimą zapewnia ptakom ciepło.
Dodatkowo, słoma pozwala im na grzebanie, co jest naturalnym zachowaniem dla tych zwierząt. Trociny to materiał, który zazwyczaj jest tańszy od słomy, ale i mniej wygodny. Są one mniej wodochłonne i trudniejsze w utrzymaniu czystości, a dodatkowo nie stwarzają możliwości grzebania. Z drugiej strony, ich neutralizacja zapachu amoniaku jest znacznie lepsza niż w przypadku słomy. Torf to materiał, który – choć również charakteryzuje się dużą higroskopijnością – nie jest powszechnie stosowany. Jego użycie sprzyja zapyleniu powietrza i szybkiemu zbrylaniu, co utrudnia utrzymanie czystości w pomieszczeniu. Wióry drzewne to materiał, który również posiada swoje wady i zalety. Z jednej strony, mają bardzo dobrą wodochłonność i neutralizują zapach amoniaku. Z drugiej strony, wióry pochodzące bezpośrednio z tartaku mogą zawierać zanieczyszczenia, co stanowi zagrożenie dla zdrowia drobiu. Podobnie jak w przypadku innych materiałów, dobrym rozwiązaniem jest połączenie wiórów z innymi materiałami, np. plewami roślin strączkowych. Warto jednak pamiętać, że nie nadają się one do bezpośredniego użycia jako podłoże ze względu na niską wodochłonność. Aby utrzymać właściwe warunki dla ptaków hodowlanych, należy pamiętać o odpowiedniej wilgotności podłoża. Według zaleceń, w okresie letnim nie powinna przekraczać 18%, a w okresie zimowym 36%. Niska temperatura otoczenia może jednak wpłynąć na wzrost wilgotności, co sprzyja powstawaniu twardej skorupy na powierzchni podłoża. Zbyt duża wilgotność podłoża może również prowadzić do powstawania plam na odnóżach i pęcherzy piersiowych ptaków oraz zwiększonej podatności na choroby i pasożyty.
Doskonałym rozwiązaniem jest zastosowanie ściółki z granulowanej BioSunBed. Łączy ona zalety powyżej wymienionych materiałów, dając dodatkowo możliwości dokarmienia z uwagi na kilkunastoprocentową zawartość białka oraz kilkuprocentową zawartość tłuszczu.
W konsekwencji, podłoże słonecznikowe jest też często bardziej ekonomiczne od pozostałych.
Należy podkreślić, że wilgotne środowisko w budynku hodowlanym sprzyja rozwojowi insektów i mikroorganizmów, co z kolei prowadzi do wydzielania szkodliwych gazów. To wszystko wpływa na czystość piór ptaków oraz jakość tuszek po uboju. Istotne jest również monitorowanie temperatury podłoża, zwłaszcza w pierwszych dniach życia młodych ptaków. To właśnie ona dostarcza im ciepła, a jej temperatura powinna wynosić około 30°C. Dobra kondycja podłoża to nie tylko komfort dla ptaków, ale również korzyść dla hodowcy, przyczyniając się do lepszych wyników hodowlanych i jakości produktów. W kurnikach skład mikroflory zmienia się w zależności od warunków środowiskowych. Suche podłoże sprzyja rozwojowi bakterii, natomiast wilgotna pleśni i drożdży. W budynkach hodowlanych często występują pałeczki Gram-ujemne z rodzaju Salmonella, Klebsiella, Pseudomonas oraz Escherichia coli, oraz bakterie z grupy ziarniaków, jak Staphylococcus, Streptococcus, Aerococcus, Micrococcus. Salomonella może być przyczyną chorób, a zakażenie następuje przez wodę, paszę, podłoże, a także przez gryzonie.
Escherichia coli naturalnie bytuje w jelitach zdrowych ptaków, jednak przy zachwianiu równowagi bakteryjnej jej namnażanie może wywołać chorobę. Bakterie z grupy ziarniaków mogą powodować ropnie, zatrucia pokarmowe czy zapalenie płuc.
Bakterie urolityczne rozkładają mocznik do amoniaku, a ich aktywność zależy od materiału podłoża, pH i wilgotności. Amoniak tworzy wodorotlenek amonowy, który jest szkodliwy dla zdrowia ptaków.
Oprócz amoniaku, w obiektach hodowlanych występują również szkodliwe gazy, takie jak siarkowodór i dwutlenek węgla. Niewłaściwa pielęgnacja podłoża może prowadzić do przekroczenia dopuszczalnych stężeń gazów, co skutkuje uszkodzeniem górnych dróg oddechowych, podrażnieniem błon śluzowych, owrzodzeniem rogówek oczu i obniżeniem odporności ptaków.
BioSunBed jest na bieżąco badana, pod kątem występowania patogenów, a w szczególności Salmonelli oraz grzybów.
Materiał podłoża przechowywany na zewnątrz lub wraz z powietrzem wentylacyjnym do pomieszczeń hodowlanych może być źródłem szkodliwych mikroorganizmów, takich jak Penicillum, Candida czy Scopularopsis, które produkują mikotoksyny. Zarodniki grzybów, zwłaszcza suche, mogą być uwalniane do atmosfery pod wpływem wiatru, a ich stężenie wzrasta wraz z ruchem powietrza i zmniejszoną wilgotnością. Natomiast zarodniki wilgotne dostają się do powietrza w procesie zależnym od obecności wody, a ich zawartość wzrasta wraz z opadami deszczu i wilgotnością. Obecność mikroorganizmów w wilgotnym podłożu może prowadzić do stanów zapalnych skóry stóp u ptaków, co może prowadzić do zakażeń bakteryjnych i grzybiczych oraz owrzodzeń. Zbyt niska wilgotność podłoża, spowodowana zbyt wysoką temperaturą, może prowadzić do zapylenia, co negatywnie wpływa na zdrowie ptaków i pracowników. Można kontrolować i eliminować czynniki zagrożenia poprzez kontrolowanie wilgotności i temperatury powietrza, przetrząsanie podłoża, stosowanie preparatów higroskopowych, zakwaszanie podłoża oraz stosowanie preparatów bakteriobójczych. Po rozłożeniu podłoża można wykonać zabieg dezynfekcyjny, aby wyeliminować mikroorganizmy, a także stosować preparaty ograniczające emisję szkodliwych gazów i pylenie ze podłoża. Polewając ściany i korytarze wodą, można zwiększyć wilgotność w pomieszczeniu oraz w podłożu. W celu poprawy jakości podłoża i mikroklimatu w pomieszczeniach hodowlanych, stosuje się różnego rodzaju dodatki, takie jak domieszki torfu i węgla brunatnego oraz preparaty higienizacyjne pochodzenia mikrobiologicznego. Właściwe żywienie drobiu jest również istotne, ponieważ prawidłowy bilans składników pokarmowych ma wpływ na jakość i wilgotność odchodów. Pasze o zbyt dużym udziale białka, soli lub zjełczałe tłuszcze mogą prowadzić do chorób układu pokarmowego, a w konsekwencji zanieczyszczenia podłoża. Jakość wody podawanej ptakom również jest ważna, a liczba poideł powinna być dostosowana do obsady, aby zapobiec nadmiernemu rozchlapywaniu wody przez ptaki.